گیربکس خودرو شما میتواند اتوماتیک یا دستی باشد. در گیربکسهای اتوماتیک از چیزی به نام روغن انتقال اتوماتیک (ATF) استفاده میشود. استفاده صحیح از روغن گیربکس اتوماتیک به فناوری انتقال قدرت خودروی شما بستگی دارد.
برای اطمینان از اینکه آیا از مایعات مناسب برای گیربکس اتوماتیک خودرو خود استفاده میکنید یا خیر، لطفاً نگاهی به کتابچه راهنمای خودرو خود بیندازید.
چرا از روغن گیربکس استفاده می کنیم؟
بسیار مهم است که روغن گیربکس اتوماتیک در سطح مناسبی قرار داشته باشد. در غیر این صورت عملیات انتقال دچار مشکل میشود و سایش قابل توجهی را تجربه میکند.
حلقهها و لغزندهها، همگی به یک سطح نرم و صاف نیاز دارند تا در هنگام تغییر سرعت، با سرعت مطابقت داشته باشند و ضعیف عمل نکنند.
اگر روغن سیستم گیربکس اتوماتیک شما کم باشد، سایش در این قطعات به طور قابل توجهی تسریع میشود و عمل تعویض دنده و انتقال قدرت دشوار خواهد شد. اگر اتومبیل شما در انتقال قدرت از دندهای به دنده دیگر مشکل دارد، سطح روغن گیربکس را بررسی کنید.
از روغن مناسب گیربکس خودروتان استفاده کنید
میتوانید با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرویتان، از نوع روغن گیربکس اتوماتیک که باید استفاده کنید مطلع شوید.
اگر پس از مطالعه دفترچه راهنما باز هم از نوع روغنی که باید استفاده کنید اطمینان حاصل نکردید، بهتر است به یک مکانیک متخصص در زمینه گیربکس مراجعه کنید. چرا که اگر از نوع مناسب روغن استفاده نکنید، احتمال آسیب رسیدن به جعبه دنده وجود دارد.
روغن گیربکس اتوماتیک را در فواصل معین چک کنید.
در بسیاری از خودروها، چک کردن روغن گیربکس اتوماتیک به آسانی چک کردن روغن موتور است.
در حالیکه موتور خودرو روشن باشد گیج اندازه گیری سطح روغن را بیرون بیاورید، گیج را با یک دستمال تمیز کنید و آن را سر جایش قرار دهید، کمی صبر کنید، سپس آن را بیرون بیاورید تا بتوانید میزان واقعی سطح روغن را مشاهده کنید.
اگر سطح روغن از حد مشخص شده پایینتر باشد، احتمال نشتی روغن وجود دارد. روغن گیربکس اتوماتیک باید به رنگ قرمز روشن بوده و علاوه بر شفاف بودن، نباید بوی بدی بدهد. اگر روغن کدر بوده، تیره رنگ باشد یا بوی گندیدگی بدهد، پیشنهاد میکنیم به یک مکانیک متخصص در زمینه گیربکس اتوماتیک مراجعه کنید تا نگاهی به گیربکس خودرویتان بیاندازد.
سیستم خنک کننده موتور خودرویتان را سرویس کنید
همانطور که میدانید، سیستم خنک کننده موتور از بالا رفتنِ بیش از حدِ دمای موتور جلوگیری میکند. اما آیا میدانید همین سیستم خنک کننده وظیفه پایین نگه داشتنِ دمای روغن گیربکس را نیز بر عهده دارد؟
در حقیقت اگر دمای موتور از حد مجاز بالاتر رود، قبل از موتور این گیربکس است که در معرض آسیب دیدن قرار خواهد گرفت. بنابراین توصیه میشود همیشه از سالم بودن سیستم خنک کننده خودرویتان اطمینان حاصل کنید.
هر چند وقت یکبار روغن گیربکس اتوماتیک را تخلیه کنید
بهتر است تعویض روغن گیربکس توسط یک مکانیک متخصص در این زمینه انجام شود. میتوانید برای اطلاع از بازه زمانی دقیق تخلیه روغن گیربکس به دفترچه راهنمای خودرویتان مراجعه کنید.
در حالت کلی توصیه میشود سالی یکبار روغن گیربکس خودرویتان را تخلیه کنید. عمر روغن گیربکس اتوماتیک به دو عامل بستگی دارد:
- دمای کارکرد خودرو.
- مسافت پیموده شده.
هر چند وقت یکبار فیلتر گیربکس را تعویض کنید
بله، درست متوجه شدید، ممکن است گیربکس اتوماتیک خودروی شما فیلتر داشته باشد که در این صورت باید هر چند وقت یکبار و با توجه به زمان گفته شده در دفترچه راهنمای خودرو تعویض شود. وجود فیلتر در گیربکس اتوماتیک بستگی به برند و مدل خودروی شما دارد.
البته در برخی از خودروها فقط در صورتی امکان تعویض فیلتر وجود دارد که گیربکس آن توسط تعمیرکار باز شود.
سالی یکبار برای چک کردن وضعیت گیربکس به تعمیرگاه مراجعه کنید.
حداقل سالی یکبار به یک مکانیک متخصص در زمینه گیربکس مراجعه کنید تا مواردی مانند نشتی روغن و یا هر وضعیت غیر عادی دیگری را مورد بررسی قرار دهد. علاوه بر این می توانید در فواصل زمانی معین سطح روغن گیربکس اتوماتیک و رنگ و بوی آن را چک کنید تا از بروز هرگونه ایراد در گیربکس خودرویتان جلوگیری به عمل آورید.
از خودرویتان به عنوان یدک کش استفاده نکنید
اگر از خودرویتان برای یدک کشیدنِ وزنی سنگین استفاده کنید (خصوصا در هوای گرم)، احتمال اکسید شدن و یا سوختن روغن گیربکس وجود دارد که نتیجه آن وارد شدن آسیب جدی به جعبه دنده خواهد بود.
مزایای دیگر استفاده از روغن گیربکس اتوماتیک
در حالی که وظیفه اصلی روغن گیربکس، روانکاری قطعات مختلف گیربکس است، میتواند مزایای دیگری را نیز داشته باشد:
- سطوح فلزی را در برابر سایش تمیز نگه دارد و از آنها محافظت کند.
- عملکرد خنک سازی گیربکس را افزایش دهد و درجه حرارت بالا را کاهش دهد.
- سرعت چرخش و دامنه دما را افزایش دهد.
تفاوت روغن گیربکس اتوماتیک و گیربکس دستی
همانطور که میدانید گیربکس مهمترین قسمت خودروی شما است. شما با استفاده از روغنهای مناسب طول عمر گیربکس را افزایش میدهید. گیربکسهای اتوماتیک و دستی تا حدودی عملکرد یکسانی دارند. چیزی که باعث تفاوت این دو گیربکس میشود، نوع فرآیند انتقال قدرت و نوع عملکرد روغن در گیربکس است.
روغن گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmission Fluid)
روغن در گیربکس اتوماتیک نقش مهمتر و حیاتیتری نسبت به گیربکس دستی دارد. روغن گیربکس اتوماتیک فقط برای جعبه دندههای اتوماتیک مورد استفاده قرار میگیرد. همانگونه که در قسمتهای بالا به آن اشاره کردیم این روغن ATF نام دارد.
این روغن (ATF)، کاملاً آزمایشگاهی بوده و دارای چندین نوع مواد افزودنی است. روغن گیربکس اتوماتیک باید خاصیتهای روان کنندگی، خنک کنندگی، کف نکردن را داشته باشد. اما میزان غلظت روغن گیربکس اتوماتیک کمتر از روغن گیربکس دستی است.
قطعات گیربکس اتوماتیک حتماً باید در مقابل خوردگی شیمیایی و اکسیداسیون مقاومت داشته باشند. به همین علت به روغن افزودنیهایی اضافه میکنند که این ویژگی را داشته باشد. اکسیداسیون موجب فرسودگی و تخریب فلزات میشود.
در گیربکس اتوماتیک سنسوری وجود دارد که فشار روغن گیربکس را به کامپیوتر (ECU) اعلام میکند که به آن سنسور فشار روغن میگویند و به اصطلاح همهکاره است. اگر فشار روغن در گیربکس اتوماتیک کم باشد تعویض دنده به درستی انجام نمیشوند و صفحات کلاچ فرسوده میشوند.
ویژگیهای مهم روغن گیربکس اتوماتیک
- مقاومت در برابر حرارت و پایداری برای جلوگیری از تشکیل رسوب و لجن در دماهای بالا
- کاهش اصطکاک در هنگام تعویض دنده و ایجاد اصطکاک مناسب در صفحات کلاچ و نوارهای گیربکس اتوماتیک
- ایجاد فشار مناسب برای پایداری دندهها برای جلوگیری از سایش
- ایجاد دمای مناسب و پایین برای اطمینان از عملکرد موثر هیدرولیک و کنترلهای الکترونیکی
تعویض به موقع روغن گیربکس اتوماتیک:
-
در صورت آلودگی روغن گیربکس اتوماتیک و ورود گرد و غبار به آن، حتما باید جهت تعویض روغن گیربکس اتوماتیک به تعمیرگاه مراجعه کنید. در غیر این صورت فیلتر روغن شما خراب شده و دچار گرفتگی میشود. در نهایت همۀ اینها باعث سوختن صفحات کلاچ و داغ شدن صفحه داخلی گیربکس میشود.
روغن با گذشت زمان خواص خود را از دست میدهد و به گیربکس اتوماتیک شما آسیب جدی وارد میشود. بنابراین حتما سرویسهای دورهای را جدی بگیرید. در گیربکسهای CVT، نسبت دنده بسیار متفاوت است و نسبت سرعت به صورت پیوسته در حال تغییر است. برای انتقال صحیح و استهلاک کم نیرو در این گیربکس، استفاده از روغن مناسب بسیار ضروری است. هیچ رنگ استانداردی برای روغن CVT وجود ندارد، اما روغن Castrol Transmax CVT قرمز رنگ است.
روغن گیربکس دستی (Manual Transmission Fluid)
همانطور که گفتیم غلظت روغن گیربکس دستی بیشتر از گیربکس اتوماتیک است. به طوری که به برخی از آنها واسکازین میگویند. این روغن به علت درگیری زیاد با چرخ دندهها به غلظت بیشتری هم نیاز دارد.
وظیفۀ روغن در گیربکس دستی تسهیل تعویض دنده، روانکنندگی و خنک کنندگی است. گیربکسهای دستی به گونهای طراحی شدهاند که دندههای آن در معرض فشار بالایی قرار دارد. به همین علت استفاده از روغنِ دندۀ مناسب باعث ایجاد فشار مناسب و مقاومت بیشتر میشود.
اهمیت بالای تعویض روغن گیربکس
در ارتباط با تعویض روغن گیربکس باید خاطرنشان شد درصورتیکه قطعات متحرک روانسازی نشوند، میبایست آمادهی بروز اولین آسیبها و مشکلات از آن قسمت بود. ساییدگی و استهلاک قطعات بر رویهم و عدم وجود روغن جهت روانکاری، باعث آسیبدیدگی قطعات میشود. در صورت عدم تعویض بهموقع روغن گیربکس، میبایست منتظر سروصدای بالای قطعات، و درنهایت آسیبدیدگی آنها باشیم.
نتایجی که در تعویض بهموقع روغن گیربکس حاصل میشود
خودرو دچار لرزش نشود و دور موتور بالا نمیرود.
جعبهدنده بسیار روان عمل میکند و عوض کردن دنده روان خواهد بود.
قطعات داخلی گیربکس آسیب نمیبینند و عمر مفید و بیشتری داشته باشند.
روغن گیربکس بیش از اندازه حرارت را به خود جذب نمیکند و بوی سوختگی ایجاد نمیشود.
مدخل عملکرد صحیح خودرو نمیشود.
در حالت خلاص خودرو سروصدا ایجاد نمیکند.
تعویض روغن گیربکس با توجه به نوع رانندگی و خودرویی که با آن رانندگی میکنید، متفاوت است. برای این موضوع که بهترین زمان تعویض روغن گیربکس در چه زمانی است، بهتر است به دفترچه تعویض روغن خودرو و یا یک تعمیرکار دارای تخصص کافی مراجعه کنید. بجز تعویض بهموقع روغن گیربکس ، کیفیت آن نیز دارای اهمیت است. بهتر است که از روغنهایی تسویه شده استفاده نکنید. روغنهای تصویه شده، قبلا مورد استفاده قرارگرفتهاند و سپس مجدد پالایش و تصفیه گردیده و روانه بازار شده است.
چطور میتوانیم متوجه نیاز خودرو به تعویض روغن گیربکس شویم
برای بهتر فهمیدن این موضوع که بهترین زمان تعویض روغن گیربکس چه زمانی است، بهتر هست که نوشتهی روی روغن خوانده شود و یا اینکه با تعمیرکار دارای تخصص کافی صحبت کنیم و زمان مناسب جهت تعویض روغن گیربکس خودرو را بپرسیم
زمان تعویض روغن در جعبهدنده دستی:
در خودروهایی که دارای گیربکس دستی هستند، به دلیل استهلاک قطعات، برادههای آهن وارد روغن گیربکس میشوند و باعث پایین آمدن کیفت روغن گیربکس میگردند. این ذرات بهمرور روغن گیربکس را آلوده میکنند و در این حالت روغن قادر به عملکرد صحیح برای روانسازی قطعات خودرو نخواهد بود. بعد از بروز این مشکل میبایست به فکر تعویض روغن گیربکس بود.
نشانههای نیاز به تعویض روغن در جعبهدنده اتوماتیک:
در خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک بجز فرسودگی قطعات یکی از موارد بسیار مهم، حرارت بالای موتور و جذب این حرارت توسط روغن گیربکس است. متوجه شدن نکاتی که به شما در ارتباط با تعویض روغن گیربکس اتوماتیک هشدار میدهند، بسیار ساده و قابلفهم است این نشانهها عبارتاند از:
تعویض دنده بهسختی صورت میپذیرد: با مشاهده این موضوع، نقص پیشآمده به احتمال بسیار زیاد از طرف روغن گیربکس است. برای اطمینان خودروی خود را به یک تعمیرکار ماهر نشان دهید.
اگر دنده شما از جای خود در میرود و یا عمل نمیکند: ممکن است این حالت به دلیل نشت یا آلودگی روغن گیربکس باشد. اگر هم ماشین خود را در آب انداخته باشید به نحوی که آب به داخل آن نفوذ کرده باشد، این شرایط را تجربه خواهید کرد.
مواردی که به ما در ارتباط با تعویض روغن گیربکس هشدار میدهند
احساس کردن بوی روغنسوخته: کم شدن سطح روغن و یا نشت روغن گیربکس باعث احساس کردن بوس سوختگی میشود. بوی سوختگی روغن زمانی ایجاد میشود که سطح روغن بهاندازهای پایین است که توانایی خنک کردن و روان کاری قطعات داخلی گیربکس خودرو را ندارد.
زمانی که در حالت خلاص یا حرکت صدای خرد شدن را از زیر اتومبیل میشنوید: شنیدن این صدا به میتواند به دلیل، خرابی یاتاقان و یا آسیبدیدگی چرخدندهها باشد. همچنین به گوش رسیدن این چنین صدایی میتواند به دلیل کم بود روغن نیز باشد.
زمانی که از زیر خودرو مایعی قرمز رنگ نشت میکند: مایعی که با این رنگ از ماشین شما نشت میکنید، روغن گیربکس خودروی شما است. نشت روغن گیربکس میتواند به دلایلی مانند: واشرها، آسیبدیدگی چرخدنده یا کاسهنمد و … باشد که بهتر است برای تعمیر آن به مکانیک مراجعه کنید.
اگر چراغ چک موتور روشن میشود: روشن شدن این چراغ هشدار به قطعات و لوازم محرکه داخل گیربکس خودرو بر میگردد. بعد از روشن شدن این چراغ اولین نکتهای که باید بررسی گردد، سلامت و سطح روغن گیربکس خودرو است.
چراغ چک روغن گیربکس خودرو
لرزش خودرو و بالا رفتن دور موتور: دلیل لرزش و دور بالای موتور، افت سطح روغن و عدم روانکاری قطعات خودرو است.
کم شدن قدرت موتور: علت بروز این مشکل، از کار افتادگی بعضی قطعات خودرو و یا کم شدن سطح روغن گیربکس است. برای مشخص شدن دلیل اصلی این ایراد، میبایست به مکانیک مورد اطمینان و دارای تخصص کافی مراجعه کرد.
نحوه سنجش روغن واسکازین
درصورتیکه میخواهید به هر دلیل سطح روغن خودرو را بسنجید، میتوانید با انجام چند مرحله بسیار راحت این کار را انجام دهید.
در اولین مرحله خودرو را روشن کنید و برای چند دقیقه منتظر بمانید تا موتور گرم شود.
گیج (میله نشانگر) روغن گیربکس که در کنار گیج روغنموتور قرار دارد را بیرون بیاورید.
میله نشانگر را با یک دستمال پاک کنید و مجدداً آن را در محل خود قرار دهید.
خط روغن روی میله را مشاهده و سطح روغن را بررسی کنید.
چند نکته در خصوص سنجش سطح روغن گیربکس:
گیربکس دستی: ممکن است در برخی خودروها با جعبهدنده دستی میله نشانگری برای سنجش سطح تعویض روغن وجود نداشته باشد. در این حالت بهتر است با مراجعه به مکانیکی از سطح آن مطلع شوید.
گیربکس اتوماتیک: میله نشانگر روغن گیربکس اتوماتیک که (Dipstick) نام دارد، ممکن است با دیگر میله و اجزای گیربکس اتوماتیک اشتباه بگیرید. درصورتی که نمیدانید میله نشانگر روغن در گیربکس اتوماتیک کدام است، میبایست به مکانیک مراجعه کنید.
افزودنیهای روغن دنده چه هستند؟
در هر روغن گیربکس امکان اضافه کردن افزونههایی به آن وجود دارد. به صورت کلی هر یک از موادی که به روغن گیربکس اضافه میشود، خواصی را همراه خود دارند که میتوانند به بهتر کار کردن گیربکس و از مشکلاتی که در آینده پیش میآیند پیشگیری کنند.
بطور مثال افزودنی ضد ترک، جهت جلوگیری از ساییدگی و فرسایش قطعات گیربکس با روغن گیربکس اتوماتیک و یا گیربکس دستی مخلوط میگردد.
همچنین افزودنی کاهنده نقطه سیلان، نقطه انجماد روغن گیربکس را پایین آورده تا روغن گیربکس در دمای پایین منجمد نشود و همچنین خودرو بتواند بهتر کار کند.
افزودنی خوردگی همانطور که از نامش میتوانید حدس بزنید، به منظور پیشگیری از خوردگی و اکسیداسیون این ماده به روغن افزوده میشود تا فرایند زنگ زدگی در خودرو را عقبتر بیندازد.
تعویض روغن جعبهدنده چند نمونه خودرو
باید این نکته را به خاطر داشت که زمان تعویض روغن گیربکس در هر خودرو با توجه به نوع گیربکس و استهلاک خودرو متفاوت است. در ادامه این مقاله به چند نمونه از خودروهای پرطرفدار در بازار ایران که در نوع گیربکس باهم متفاوت هستند(نوع گیربکس دستی و اتوماتیک) را مورد بررسی قرار میدهیم.
تعویض روغن جعبهدنده ریو
با توجه به دفترچه راهنما و نکاتی که میتوان تاثیر گذار باشد، حدوداً بین ۵۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ کیلومتر زمان مناسبی برای تعویض روغن گیربکس ریو است. با توجه به استهلاکی که ممکن است خودرو داشته باشد بهتر است تا با تعمیرکار ماهری صحبت کنید.
تعویض روغن گیربکس L 90
در این خودرو هم روغن گیربکس در حالت دستی و اتوماتیک با یکدیگر متفاوت است. با رجوع کردن به دفترچه راهنمای این خودرو میتوان بهترین زمان برای تعویض را فهمید. اما بهترین نوع روغن معرفی شده برای ال نود در حالت دستی 75W-80 GL5 و برای اتوماتیک نوع ATF DEXRON III است.
تعویض روغن گیربکس هیوندا و کیا
از آنجایی که تعویض روغن گیربکس در این خودرو از پیچیدگی خاصی برخوردار است، باید با حساسیت کامل تعویض گردد. روغن گیربکس مصرفی در این نوع خودروها قرمز رنگ است و این رنگ قرمز به علت ترکیبات شیمیایی است که مانع از روغن ریزی میگردد. جهت اقدام به تعویض روغن این خودروها، باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرد و یا اینکه با یک تعمیرکار مناسب مشورت کنید.
روغن گیربکس اتوماتیک مزدا
گیربکس اتوماتیک مزدا، برای عملکرد بهتر به توجه و مراقبت قابل توجهی نیاز دارد.
یکی از راههای رسیدگی به گیربکس اتوماتیک مزدا، استفاده از روغن مناسب است. روغن گیربکسهای اتوماتیک ATF نامیده می شود. روغن گیربکس نقش روان کننده برای بخشهای متحرک خودرو را دارد. همچنین به عنوان خنک کننده برای دندهها عمل میکند و مانع از افزایش دمای بیش از حد آنها میشود.
این روغن به علت داشتن گرانروی پایین، نیرو را به خوبی انتقال می دهد. مهمترین خاصیت آن جلوگیری از تشکیل کف و حباب در مخزن است که باعث میشود بازدهی روغن افزایش پیدا کند.
مورد مهمی که وجود دارد این است که استفاده از روغن نامناسب ممکن است باعث اختلال در تعویض دنده شود. همچنین درصد آسیب دیدگی گیربکس بالا میرود. اگر با روغنهای گیربکس اتوماتیک آشنایی ندارید، با ما در تماس باشید؛ ما شما را راهنمایی خواهیم کرد.
دو نکته مهم در ارتباط با گیربکس اتوماتیک مزدا:
-
بهتر است در هر بار رانندگی طولانی مدت روغن گیربکس اتوماتیک مزدا را چک کرده و در صورت لزوم آن را تعویض کنید.
- هنگامی که روغن فرسوده و آلوده شده و یا به دلیل نشتی از بین رفته باشد، علاوه بر اینکه گیربکس آسیب میبیند، عملکرد سایر قسمتهای خودرو هم مختل میشود.
آسیب هایی که بر اثر عدم رعایت موارد مهم مرتبط با روغن گیربکس اتوماتیک مزدا به وجود می آید:
- صدا های عجیب
- جهش خودرو
- نشت مایعات
- لغزش چرخ دنده ها
- تعویض دنده کُند
جهت کسب اطلاع بیشتر در ارتباط با گیربکس اتوماتیک مزدا، کلیک کنید
روغن گیربکس اتوماتیک 206
یکی از مهمترین دغدغههای رانندگان خودروی 206، انتخاب روغن گیربکس مناسب برای خودرو شان است. برای جلوگیری از استهلاک جعبه دنده یا گیربکس، استفادۀ به موقع از روغن گیربکس اتوماتیک 206 توصیه میشود.
مورد مهمی که باید به آن توجه شود تعویض به موقع روغن گیربکس است.
علائم اطلاع از کمبود روغن گیربکس 206
- نشتی روغن
- رنگ روغن
- صداهای غیر عادی
- روشن شدن چراغ هشدار (S/*)
- مشکلات در هنگام تعویض دنده
- لغزش گیربکس اتوماتیک
- بوی سوختگی
گرمای بیش از حد باعث خرابی گیربکس اتوماتیک میشود. اگر گیربکس اتوماتیک 206 دچار نشتی شود، خودروی شما روغن زیادی را از دست داده و سطح مایع بسیار پایین خواهد آمد. پایین بودن سطح روغن، هم بر روی گیربکس و هم بر روی اجزای داخلی آن اثر میگذارد و عملکرد آنها را دچار مشکل میکند.
گیربکسها به گونه ای طراحی شدهاند که در دمای بالا کار میکنند، اما گرم شدن مداوم میتواند باعث تجزیه روغن شود. بنابراین، بر خلاف تصور رایج، استفاده از روغن گیربکس همیشگی یا برای طولانی مدت نیست و باید در زمان مناسب تعویض شود.
برای آگاهی از بازههای زمانی پیشنهادی تعویض روغن، بهترین پیشنهاد این است که به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و یا از طریق واتساپ یا تلفن با ما تماس بگیرید.
شیراز گیربکس دارای مجموعهای کامل از روغنهای مناسب گیربکسهای اتوماتیک است. تمام محصولات ما محافظت عالی در برابر سایش را ایجاد میکنند و باعث افزایش طول عمر دستگاه میشوند.